Badania nieniszczące konstrukcji stalowych to bardzo prężnie rozwijająca się gałąź usług. Dlaczego badania NDT są tak istotne w przemyśle, ale nie tylko? Sprawdź najważniejsze informacje!
Metalowe konstrukcje nie są wieczne, nawet te odpowiednio zabezpieczone i wyprodukowane z wysokogatunkowej stali. To sprawia, że konieczne jest okresowe wykonywanie badań, które pozwolą ocenić stan konstrukcji i wdrożyć ewentualne procedury naprawcze, nim konstrukcja lub urządzenie ulegną zniszczeniu. Badania nieniszczące konstrukcji stalowych – co warto o nich wiedzieć?
Dlaczego badania nieniszczące są tak ważne?
Badania NDT (ang. non destructive testing) mają na celu ocenę stanu materiału – powierzchniową lub objętościową. W przypadku wielu elementów czy konstrukcji konieczność jej przeprowadzenia jest wręcz narzucana przez prawo, a wielu odbiorców wymaga odpowiednich certyfikatów i przestrzegania norm ISO.
Nie ma w tym nic dziwnego – wiele konstrukcji stalowych to części, które pracują bezpośrednio w trudnych warunkach (np. pod ciśnieniem) lub przenoszą duże naprężenia (przęsła) lub są bezpośrednio odpowiedzialne za bezpieczeństwo użytkowników (podnośniki, rusztowania). W ich przypadku nawet niepozorne pęknięcie czy brak ciągłości przetopu w spoinie mogą oznaczać katastrofalne skutki!
Badania nieniszczące konstrukcji stalowych – charakterystyka
Badania NDT mają dwie bardzo istotne zalety: są stosunkowo tanie (szczególnie jeśli uwzględni się ewentualne koszty związane z awarią czy reklamacjami od klientów) i nie wymagają wycinania próbek (co wcale nie jest ani łatwe, ani tanie, ani nie bez wpływu na stan konstrukcji czy elementu). Niektóre z metod badań (takie jak magnetyczno-proszkowa czy penetracyjna) pozwalają też na szybką kontrolę wielu elementów jednocześnie.
Wszystkie badania nieniszczące powierzchniowe mogą zostać przeprowadzone przy użytku stosunkowo taniej i nieskomplikowanej aparatury. Znacznie droższe i wymagające są badania objętościowe, które pozwalają wykryć wady w środku materiału (np. odlewów czy odkuwek).
Badania NDT – najpopularniejsze metody
Z każdym rokiem w laboratoriach pojawiają się kolejne metody badań nieniszczących, ale zazwyczaj stanowią one niszę. Ogromna część przeprowadzanych analiz opiera się na kilku najpopularniejszych sposobach, wykorzystujących bardzo dobrze znane zjawiska fizyczne.
Badania ultradźwiękowe i rentgenowskie
Badania ultradźwiękowe są jedną z najbardziej popularnych metod, ponieważ można je stosować do wykrywania wad w szerokim zakresie materiałów. Inną popularną metodą jest badanie rentgenowskie, ponieważ może ono przenikać przez grube materiały i dawać wyraźny obraz wszelkich wad. Wadą badań RTG jest fakt, że nie pozwalają ocenić głębokości położenia wad – ten problem eliminuje rozwinięcie metody, jaką jest tomografia komputerowa (pozwala uzyskać obraz 3D).
Badania magnetyczno-proszkowe, penetracyjne i wizualne
Badanie magnetyczno-proszkowe to kolejna metoda często stosowana do badania materiałów żelaznych pod kątem pęknięć i defektów. Metoda penetracyjna często jest stosowana do produkcji wielkoseryjnej. Z kolei metoda wizualna jest najwolniejsza (opiera się na pracy pojedynczego inspektora) i najbardziej zawodna – ocena dokonywana jest „gołym okiem” z użyciem podstawowych przyrządów optycznych, np. lupy.
Należy też pamiętać, by korzystać wyłącznie z usług akredytowanych i renomowanych laboratoriów, takich jak Navitest i inne działające na polskim rynku.
Badania nieniszczące konstrukcji stalowych to skuteczny, tani i szybki sposób na ocenę stanu elementu lub urządzenia w trakcie eksploatacji, lub przed dopuszczeniem do niej. Niewidoczne na pierwszy rzut oka uszkodzenia, nawet powierzchowne, w przyszłości mogą być źródłem poważnych problemów!
