Morze Barentsa jest morzem przybrzeżnym w obrębie Oceanu Arktycznego oblewające wybrzeża Rosji oraz Norwegii. Rozciąga się na powierzchnię 1.4 mln kilometrów kwadratowych. Znane z obfitości gatunków fauny i flory, a także z ważnego znaczenia gospodarczego.
Geografia Morza Barentsa
Morze znajduje się w szelfie kontynentalnym, na obrzeżach Oceanu Arktycznego, graniczy z Oceanem Atlantyckim. Jeżeli chodzi o przygraniczne morza, to od zachodu graniczy z basenem Morza Norweskiego. Na południu z Morzem Białym, dokładnie pomiędzy przylądkami Swiatoj Nos na półwyspie Kolskim a Kanin Nos na Półwyspie Kanin. Od wschodu z Morzem Karskim pomiędzy Wajgaczem a Nową Ziemią. Obszar Morza Barentsa na wschód od wyspy Kołgujew nosi nazwę Morza Peczorskiego.
Morze Barentsa zajmuje powierzchnię 1424 tys. km². Jest stosunkowo płytkie. Średnia głębokość to 229 metrów, natomiast maksymalna wynosi 600 metrów. Objętość 316 tys km³. Morze to zajmuje kształt prostokąta, jego długość z północy na południe wynosi 1300 km, natomiast ze wschodu na zachód 1050 km.
Hydrografia Morza Barentsa
Każdego roku z morza uchodzi i jednocześnie dostaje się około 76 000 km³ wody. Wymiana wody ma duże znaczenie dla bilansu wodnego Morza Barentsa. Duży wpływ na to mają również wpływające do morza rzeki. Dopływ wody z rzek stanowi około 200 km³ rocznie.
Z racji na panujące w tym regionie świata temperatury i dominujący klimat typu subarktycznego, północne wybrzeża Morza Barentsa są zamarznięte. Przez cały rok wolne od lodu pozostaje tylko południowo – zachodnia część morza. Charakterystyczne są długie, mroźne zimy i krótkie chłodne lato.Na obszarach położonych blisko bieguna północnego, temperatury w zimie wynoszą około -25 stopni Celsjusza, jeżeli chodzi o regiony bliżej kontynentu, temperatura oscyluje około -8 stopni Celsjusza. Temperatury letnie również nie należą do wysokich. Bliżej północnych brzegów jest to około 0 stopni Celsjusza, natomiast jeśli chodzi o kontynent, średnia temperatur wynosi około 10 stopni.
Poziom zasolenia Morza Barentsa zależy od dwóch czynników: pory roku i miejsca. Wody powierzchniowe są słabiej zasolone od wód głębinowych. Średnie zasolenie wód Morza Barentsa waha się od 32‰ do 35‰. W pasie nadbrzeżnym latem zasolenie spada nawet do 30‰, pod koniec zimy wzrasta do około 34,5 – 35‰.
Geologia Morza Barentsa
Morze Barentsa to część prekambryjskiej płyty kontynentalnej, która w okresie permu i mezozoiku przeszła kilka etapów denudacji. Skutkiem tego było powstanie kilku antekliz i synekliz w reliefie dna morskiego.
Rzeźba dna to podwodna równina z falistą powierzchnią. Morze znajduje się w strefie szelfowej, ale w porównaniu do innych mórz, jego głębokość jest niewielka (300-400 metrów). Ponadto na dnie występuje wiele podmorskich wzniesień i rynien.
Znaczenie gospodarcze i strategiczne Morza Barentsa
Morze Barentsa ma kluczowe znaczenie dla Norwegii, Federacji Rosyjskiej, a także innych pobliskich państw. W obrębie morza funkcjonuje przemysł wydobywczy. Wydobywanie gazu rozpoczęto już w latach 70. Pierwsze odkryte duże pole gazowe przynależy do Norwegii, natomiast najbardziej zasobne złoże gazu eksploatuje rosyjski Gazprom. Od lat trwają spory o przynależność terytorialną w kwestii wydobycia gazu na Morzu Barentsa pomiędzy Rosją a Norwegią.
Obszar morza ma również znaczenie handlowe. Główne porty na obszarach wolnych od zlodzenia to port Vardø i Tromsø w Norwegii oraz port Murmańsk czy Teriberka w Rosji.
Morze Barentsa stwarza dogodne warunki do stacjonowania wojsk Floty Północnej, w tym okrętów podwodnych i nosicieli broni jądrowej. Główne bazy wojskowe to tzw. “miasta zamknięte”. Ponadto na wybrzeżu morza znajduje się również kilka dużych stoczni oraz składów amunicji.
Fauna i flora Morza Barentsa
W Morzu Barentsa żyje 114 gatunków ryb. W obrębie morza prężnie funkcjonuje rybołówstwo. Jednymi z najczęściej poławianych ryb są: dorsz, śledź, karmazyn, zębiak, flądra, halibut i inne. Wyróżniając ssaki, są to m.in. niedźwiedź polarny, lodofoka grenlandzka czy wieloryb grenlandzki. W południowym, kontynentalnym pasie wybrzeżnym występują również wodorosty.
